Onder slagwerkinstrumenten, of kortweg slagwerk, verstaan we alle instrumenten die door erop te slaan hun toon voortbrengen. Dit slaan gebeurt meestal met de handen of een stok. In aantal verschillende instrumenten is het slagwerk veruit het meest uitgebreid. Het slagwerk wordt onderverdeeld in melodisch en ritmisch slagwerk.

Het ritmisch slagwerk werkt op een vaste toonhoogte, zoals bv een trommel. Er kan dus alleen een ritme op gespeeld worden. Bij het melodisch slagwerk kan de toonhoogte wel veranderd worden.

De bekendste ritmische instrumenten zijn het drumstel met de verschillende soorten trommels en cymbalen, de tamboerijn, de triangel. Vele kwamen uit de latijns-Amerikaanse muziek zoals de bongo, conga, maracas (sambaballen) en minder bekende namen zoals agogo, cabasa, woodblok, claves… Zoals de naam laat vermoeden zijn deze instrumenten bepalend voor het ritme, maar er moeten soms ook gesoleerd worden.

Alomgekende melodische slagwerkinstrumenten zijn bv marimba, klokkenspel, windchimes, buisklokken, maar ook de pauken

Meestal staat het slagwerk achteraan in het orkest. De meeste slagwerkers moeten meerdere instrumenten voor hun rekening nemen en zo ziet men ze soms tijdens een stuk over en weer hollen om op het juiste ogenblik bij het juiste instrument te zijn.
Het is onbegonnen werk om alle slaginstrumenten te beschrijven, maar hoe de belangrijkste klinken kunnen jullie hiernaast horen. Enkele willen we toch belichten.

Het drumstel is waarschijnlijk het modernste instrument in het orkest. Het is ontstaan in de vroege Amerikaanse jazzbands. Onder andere door de uitvinding van het voetpedaal voor de basdrum kon de slagwerker verschillende instrumenten combineren. “Baby” Dodds, drummer uit het eerste orkest van Louis Armstrong, was in zijn tijd een bekende drummer en hij overtuigde de firma Ludwig ervan echte drumstellen te fabriceren. In de loop der jaren werd het drumstel uitgebreider en aangepast aan de vraag van de drummer zelf.

De pauken zijn voorzien van een voetpedaal waarmee de toonhoogte veranderd kan worden. Daarom worden de pauken tot het melodisch slagwerk gerekend. Meestal worden 3 (tot max.5) pauken gebruikt die verschillend kunnen gestemd worden. Het toonbereik kan tot 1.5 octaven bedragen. De stokken hebben meestal een vilten of kurken kop.

De marimba wordt bespeeld door met stokken (mallets) houten latten te doen klinken. Hoe langer de latten, hoe lager de klank. De klank wordt versterkt door resonatoren (klankbuizen), onderaan het instrument. Het glockenspiel (klokkenspel) lijkt een vereenvoudigde marimba. Het principe is hetzelfde, maar de latten zijn van metaal en dikwijls ontbreken de resonatoren. Het glockenspiel klinkt hoger en metaalachtig scheller.

Het drumstel wordt in alle muziekgenres gebruikt. Het aantal bekende en “beste” drummers is bijna oneindig. Bekende rockdrummers zijn o.a. Ginger Baker, John Bonham, Keith Moon, Sheila E., Dave Grohl, Meg White… In de jazzmuziek zijn de bekendste : Jo Jones, Max Roach, Buddy Rich, Gene Krupa, Zooty Singleton…

Het ontdekken waard zijn zeker de drumsolo’s van Budy Rich in de “Jet song” op het “concert for the America’s” in 1982 en “caravan” in de versie van Jo Jones.

De Latijns-Amerikaanse instrumenten vinden we terug bij bv Perez Prado en de Chakachas ^(info). In het begin van deze eeuw was in West-Europa ook de big-band El Tattoo Del Tigre ^(info) populair. Op marimba is het Nederlandse Lip Stick Percussion Duo de moeite waard.